Man vs Vrouw: Welke verschillen zijn er tussen man en vrouw op de arbeidsmarkt en willen we deze gelijk trekken of eren?

Wat zijn de verschillen tussen man en vrouw op de arbeidsmarkt. Hoe kan het bijvoorbeeld dat 50% van de vrouwen niet financieel onafhankelijk is, dat vrouwen gemiddeld per uur zo’n 15% minder verdienen dan mannen? En waarom krijgen vrouwelijke ondernemers van investeerders de vraag ‘of ze dit bedrijf helemaal zelf hebben opgebouwd’? Willen we de verschillen tussen man en vrouw gelijktrekken of eren?

Ik sta op het pontje over het IJ, op weg naar mijn yogaklas. Het liefst begin ik de ochtend met een ritueel voor mijzelf. Ik kijk om me heen en zie nog wat slaperige gezichten. Naast me staan twee vrouwen. 

Vrouw A kijkt vrouw B aan. ‘Je moet even zo doen’. Zegt ze. 

Vrouw B schrikt en veegt haar mondhoeken af. ‘Zo?’ Vraagt ze wat kwetsbaar.

‘Ja zo’. Zegt vrouw A glimlachend.

‘Bedankt’ zegt vrouw B een beetje opgelucht.

‘Tsja.. ik snap dat niet hoor. Soms loop je een hele dag met spinazie in je mondhoeken en niemand die er wat van zegt. Dus vandaar…’ zegt vrouw A.

‘Nee. Heel fijn dit! Het zijn wel altijd vrouwen hè die eraan denken zoiets te zeggen?’

‘Ja denk je?’ Zegt vrouw A. ‘’Zouden mannen het gewoonweg niet zien?’

‘Natuurlijk zien die dat wel! Maar ze zeggen er gewoon niets van.’

Ik moet glimlachen. Ik vraag me af of ze gelijk heeft: zouden mannen dit niet zien of zijn ze minder zorgzaam?

Ik zie mannen en vrouwen graag als gelijkwaardig én verschillend. Of die verschillen biologisch of cultureel zijn blijft voor mij een vraag. Zijn wij het uiteindelijk toch niet zelf die onze identiteit bepalen?

Aanpassen of een nieuwe cultuur initiëren

Het lijkt een geldende norm, dat vrouwen van jongs af aan horen te zorgen. Zo geven zelfs werkende vrouwen vaker hulp aan zieken dan mannen. Uit enquêtes die het SCP uitvoert, blijkt hoe Nederlanders (mannen én vrouwen) denken over werkende moeders. Vrouwen zijn beter in het opvoeden van kleine kinderen dan mannen. Ik ben het daar niet mee eens. Toch zie je dat voltijds werkende vrouwen zich daarom vaker moeten verantwoorden dan mannen. En een man die parttime wil werken, moet dat vaker uitleggen dan een vrouw.

De verschillen tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt worden onder andere in stand gehouden door geldende opvattingen die de keuzes van mannen en vrouwen ten aanzien van opleiding, carrière en zorg beïnvloeden.

Schrijft McKinsey.

Naast zorgzaam hoor je als vrouw ook bescheiden te zijn. Uit talloze onderzoeken blijkt dat dit hen vaak een promotie in de weg staat. Veel vrouwen denken dat als ze goed presteren hun leidinggevende hen vanzelf die promotie zal geven. Terwijl een man naar zijn leidinggevende toestapt en aangeeft dat hij hogerop wil.

Je zou kunnen zeggen dat vrouwen assertiever moeten zijn, voor hun waarde moeten gaan staan. Of is het zonde om je aan te passen aan de geldende norm en zouden vrouwen een nieuwe werkcultuur kunnen initiëren?

Even ambitieus

Vrouwen zeggen net zo vaak als mannen dat ze carrière maken belangrijk vinden, maar zijn minder vaak bereid mensen in hun privéleven daarvoor tekort te doen. Blijkt uit de Emancipatiemonitor: 71% wil niet voltijds werken, omdat ze tijd willen hebben voor ‘andere dingen’ (tegen 42% van de mannen). En die ‘andere dingen’ gaan vaak over de relaties in het leven van de vrouwen die ze aandacht willen geven, zoals die met hun vrienden, kinderen of ouders. Je kan nu eenmaal niet alle ballen in de lucht houden, een carrière vraagt offers. Dat geldt zowel voor mannen als vrouwen.

Welke prijs ben je bereid te betalen voor je succes? En krijgen mannen hier minder de ruimte dan vrouwen om de diepgang van hun relaties te verkiezen boven hun carrière?

Verschil in loon en financiële onafhankelijkheid. 

Toen ruim twee jaar geleden mijn relatie uitging heb ik met mijzelf afgesproken dat ik financieel onafhankelijk wilde zijn. Dat was ik al, maar ik wilde de financiële ruimte hebben om te wonen op mijn droomplek in Amsterdam, met voldoende ruimte en inkomsten om kinderen te kunnen onderhouden. En dat kon ik toen nog niet 100% uit eigen beurs. Zo blijkt dat vijf op de tien vrouwen in Nederland niet financieel onafhankelijk is. Deze vrouwen leven bijvoorbeeld van een uitkering of het inkomen van hun man. 

Waar ik nog meer van schrok is dat vrouwen gemiddeld per uur zo’n 15% minder verdienen dan mannen volgens het CBS. Het CBS noemt dit het ‘onverklaard verschil’. Daarnaast zitten vrouwen minder vaak op posities waar belangrijke beslissingen worden genomen, in zowel het bedrijfsleven als de politiek. Van de 150 Tweede Kamerleden zijn er bijvoorbeeld 46 vrouw. Terwijl de helft van de bevolking uit vrouwen bestaat.

Wat maakt dat vrouwen minder vaak hoge functies bekleden? Hebben mannen meer doorzettingsvermogen, worden ze minder gedwarsboomd in hun weg naar de top of krijgen ze simpelweg meer sociale waardering voor een dergelijke functie? 

Zeven generaties

Eline Leijten, oprichter van artiesten boekplatform Plugify, schreef ervaringen op papier van vrouwelijke tech-ondernemers met investeerders. Vrouwen die kapitaal wilden voor hun onderneming kregen vragen als: ‘Heb je dit bedrijf helemaal zelf opgebouwd? Of: ‘Jij bent van het pitchen, maar wie kijkt er naar de data?’ Ook werd er ongewenst advies gegeven: ‘Jij moet sterke mannen aannemen, dan kun je lekker kinderen krijgen.’ 

Ik moet om eerlijk te zijn heel hard lachen om deze vragen en krijg als vrouwelijk ondernemer vergelijkbare opmerkingen naar mijn hoofd geslingerd. Ik weet dat ik hier niet spreek met een persoon maar met een cultureel dogma.

Het heeft zeven generaties nodig om een werkelijke verandering in gedachtegoed te realiseren. Als we ervan uitgaan dat Aletta Jacobs in 1870 de eerste vrouw was die werd toegelaten aan de Hogere Burgerschool, dan zijn wij de vijfde generatie vrouwen die aan een opmars bezig zijn naar meer vrijheid, autonomie en zeggenschap.